Het tekort aan pleegzorg is al jarenlang een landelijk probleem. Zo ook in Zwolle. Esther Wissink, die werkzaam is bij Trias Jeugdhulp in Zwolle, vertelt er in dit artikel meer over.
Hoe zit het met het tekort aan pleeggezinnen in Zwolle?
“Ook in Zwolle is er een tekort aan pleeggezinnen. Dat was ongeveer tien jaar geleden wel anders, want toen hadden we echt een bestand aan pleegouders waaruit we konden kiezen. Als we dan een vraag binnenkregen voor het plaatsen van een kind dan hadden we soms drie of vier gezinnen waarvan we dachten: “hey, dat zou eens een optie kunnen zijn” en die gaan we verder onderzoeken om dan te kijken wat de best passende plek zou zijn. Helaas hebben we die luxe nu niet meer, het is nu zelfs zo erg dat we vaak niet eens een plek hebben voor een kind hebben om te onderzoeken.”
Wat gebeurd er als er niet direct een pleeggezin beschikbaar is?
“We gaan eerst goed kijken in het netwerk van het kind, of daar misschien iets mogelijk is. In het begin zeggen ouders vaak dat zoiets niet mogelijk is en dat ze geen netwerk hebben, maar als je dan doorvraagt en daar wat meer onderzoek naar doet, dan is er soms in het netwerk toch wel wat mogelijk, dus dan kijken we daarnaar. Maar als dat niet lukt en er is ook geen bestandspleeggezin die passend is voor het kind, dan gaan we kindgericht werven. Dat is een vrij nieuwe module die ontstaan is vanuit het tekort aan pleeggezinnen.”
Wat houd het kindgericht werven precies in?
“Kindgericht werven houdt eigenlijk in dat we in de omgeving van het kind gaan kijken, dus niet alleen bij de ouders, maar bijvoorbeeld ook bij scholen, sportverenigingen, en kerken, om te zien of mensen openstaan voor pleegzorg en dan voor die specifieke vraag. We geven ook informatie op scholen of doen een oproepje op onze site. Op die manier doen we dus heel specifiek een kind oproep, van wat is het profiel van dit kind en dit doen we ook via de sociale media, zodat mensen daar op kunnen reageren. Dit is dus iets specifieker dan dat je je opgeeft voor pleegzorg voor een willekeurig kind. Bij kindgericht werven gaat het heel specifiek om het profiel van dat kind.”
Hoe gaat het verder, als een gezin op jullie oproep heeft gereageerd?
“Als mensen hebben gereageerd op onze oproep, dan gaan we dat ook weer filteren. En daardoor vallen meestal ook een aantal reacties af. De woonplaats is dan bijvoorbeeld niet passend voor het kind of de gezinsgrootte niet. Het kunnen allerlei redenen zijn. En als we denken dat er wel een geschikte plek is en het gezin is nog niet door ons opgeleid dan gaan we op maat kijken wat er nodig is om het te formaliseren. Wat heeft dit gezin nog nodig aan voorbereiding en hoe gaan we de matching zo zorgvuldig mogelijk vormgeven. Het is allemaal maatwerk. Aspecten waar wij naar kijken zijn: de leeftijd van het kind, wat kan het kind aan, de betrokkenheid van ouders (hoeveel kunnen die daar wel en niet in mee bepalen). Er is veel af te stemmen.”
Zijn er ook andere manieren waarop jullie aan pleeggezinnen proberen te komen?
“Wij houden regelmatig informatieavonden over de pleegzorg. Tijdens deze avonden kunnen mensen vragen stellen en is er ook een ervaren pleegouder aanwezig om vragen te beantwoorden. Daar start eigenlijk, in ieder geval, dat zeg ik altijd, de ontdekkingstocht van de mensen. Mensen zeggen nooit in een keer: “ik ga pleegouder worden, dat is wat bij me past.” Het is een proces. En voordat mensen de stap zetten naar de informatieavonden, hebben ze pleegzorg al een aantal keer voorbij zien komen. De eerste stap kan zijn dat ze naar een informatieavond gaan, de volgende stap een gezinsverslag invullen, waardoor er een matcher bij hun thuis komt en dan zo stap voor stap verder.”
Waar moet een gezin volgens jullie aan voldoen om pleegouders te worden?
“Tijdens het traject wat mensen bij ons volgen, kijken we of de pleegzorg echt bij het gezin past. Dit doen we door bijvoorbeeld opdrachten en oefeningen met ze te doen. Daarnaast vragen we het gezin goed na te denken of de pleegzorg echt voor hun is weggelegd. Als we zien dat mensen snel in de stress schieten en verre van flexibel zijn, dan moet je afvragen of pleegzorg passend is. Dus we maken ook echt mee dat we mensen afwijzen en dat is dan geen diskwalificatie dat het geen goede opvoeders zijn, maar pleegzorg vraagt echt wel wat meer dan een “reguliere” opvoeding. Bij pleegzorg heb je een lange adem nodig en moet je flexibel zijn. De kinderen die in pleegzorg komen hebben het nodige meegemaakt en dat vraagt soms veel van pleegouders. In bepaalde situaties kan de pleegzorg het gezin gaan overvragen. Daar is een gezin dan niet mee geholpen en een kind uiteindelijk ook niet.”
Hoe zit het met de mensen die wel pleegouders kunnen worden?
“Als het pleeggezin klaar is met het traject en op de lijst staat, dan is het alsnog zoeken welk gezin het beste past bij het kind. Pleegouders hebben daar ook een stem in. Zij kunnen bijvoorbeeld ook aangeven dat het kind dat wij bij hun willen plaatsen in hun ogen toch niet passend is voor hun gezin. Zij kijken hier net zo kritisch in mee als de matcher. En er zijn ook pleegouders die aan ons vragen, die zelf al een half jaar of langer op de lijst staan, waarom er nog geen kind bij hun geplaatst is. Dat heeft ook allemaal met de matching te maken. Het is niet zo dat als we tien kinderen en tien gezinnen hebben, het probleem dan is opgelost. We hebben natuurlijk het liefst de keuze uit drie of vier gezinnen, om zo specifiek mogelijk te kunnen matchen voor een kind, dus daarom zijn er ook vaak veel meer pleegouders nodig dan dat er pleegkinderen zijn. Maar die luxe hebben we op dit moment helaas niet.”
