Franka Nio KuijpersHenk de Jonge is adjunct bij HTL en werkt inmiddels 32 jaar voor het COA. Ik heb hem mogen interviewen over HTL.
Een populaire opvatting is dat de instroom van migranten stijgt. Hoe zit dat precies? Is dit een nieuwe trend, of is dit altijd al zo geweest? Socioloog Hein de Haas concludeert na 30 jaar onderzoek, dat migratie niet uit de hand loopt. De massamigratie blijkt volgens De Haas niet meer te worden. Henk de Jonge is het daar mee eens. Hij komt met een mooie vergelijking, hij stelt dat migratie een soort waterbed is. “Als je hier drukt, popt het daar weer op.” Een paar weken geleden heb ik het voorrecht gehad om Henk de Jonge te interviewen.
De Jonge is adjunct van HTL in Hoogeveen en is inmiddels 32 jaar in dienst voor het COA. Sinds anderhalf jaar heeft hij de functie van adjunct en dit bevalt hem goed. We praten met hem over de migratiestroom en het verleden, heden en toekomst van HTL.
Verschillende momenten
Als er ergens in de wereld iets gaande is, merk je dat hier dan ook? “Ja” zegt Henk, “Kijk maar naar de oorlog in Syrië en Afghanistan, het COA vangt ze dan op. Je merkt dan waar de brandhaarden zijn”. Eind 19e eeuw, werden er visumregels ingevoerd voor het Schengengebied, hierdoor konden reizigers vrij reizen tussen de deelnemende landen. Daarvoor waren de migranten telkens onderweg tussen Europa en Noord-Afrika. Nu is het makkelijker om overal heen te reizen door Europa. De stromingen zijn daarom op Europa gericht. In het jaar 2000 had de COA 80.000 mensen in de opvang terwijl ze daar nu totaal nog niet aanzitten. Rond 2012 zat het COA zelfs op de ondergrens van 20.000 mensen, terwijl het in 2015 een gigantische instroom had. “Het is een groei en krimp bedrijf en het blijft continu” vertelt Henk De Jonge.
HTL, wat is het?
HTL is een handhaving en toezichtlocatie en staat in Hoogeveen, dit was eerder EBTL, extra beveiligde toezichtlocatie. Hier mochten de bewoners tussen 14:00 en 16:00 Hoogeveen in, tegenwoordig is dat niet meer toegestaan. HTL is de enige in heel Nederland en staat voor veiligheid en geborgenheid op AZC’s. Als iemand een groot incident heeft gepleegd, zou het mogelijk kunnen zijn dat ze hier geplaatst worden. Incidenten zoals het bedreigen van andere bewoners of erger. De bewoners worden hier beperkt in hun vrijheid en dat is niet zomaar een straf. De straf hoort overeen te komen met het incident. “Je moet wel een behoorlijk incident hebben gepleegd om hier geplaatst te worden” vertelt Henk.
De bewoners die hier worden geplaatst, blijven dertien weken in HTL. HTL heeft als hoofddoel gedragsverandering door middel van een strak programma. Ontbijt, lunch en diner is niet verplicht maar 2x per dag melden, zelf werkzaamheid, trainingen en mentorgesprekken wel.
Maar wat als ze de fout weer in gaan? “Dan is het mogelijk dat er weer nieuwe maatregelen worden opgelegd, namelijk de 13 weken vrijheidsbeperking. Daar zit artikel 56 op en moet IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst akkoord mee gaan. Dus het gebeurt niet zomaar.” Niet iedereen heeft goeie resultaten voor gedragsverandering. Dit komt door de drank- en/of drugsverslaving. Voor de mensen met een verslaving is er dan verslavingszorg, om ze op het rechte pad te krijgen. Alsnog heeft 80 tot 90 procent goeie resultaten en gaan ze niet weer de fout in.
Maatregelen
Bewoners die hier worden geplaatst, komen niet zomaar in HTL. Er worden eerst maatregelen gegeven aan de desbetreffende persoon als die zich niet gedraagt. Als een bewoner iemand heeft bedreigd wordt diegene gelijk overgeplaatst naar HTL. Maar voor andere dingen, is er een maatregelbeleid met het COA. Dat bestaat uit 11 maatregelen. Bij maatregel een krijgt de persoon een waarschuwingsbrief, bij twee en drie is er geldinhouding, bij vier een time out, bij zes een time out van twee weken en boven zes is er een mogelijkheid dat de desbetreffende persoon bij HTL wordt geplaatst.
Dus de bewoner heeft eigenlijk nog vaak de tijd om zich aan te passen, voordat ze hier heen gaan?
Henk wordt net gebeld door de politie. Hij loopt even naar zijn bureau om wat vragen te beantwoorden. Nadat hij terugkomt ben ik vergeten waar we gebleven waren, dus ben ik verdergegaan met de andere vragen.
Ik vertel: “Toen ik tussendoor ging om naar jou toe te lopen”… Henk weet wat ik wil zeggen: “…zag het er gevangenisachtig uit. Is dat bewust? Nee.” zei hij lachend. “Kijk omdat het een oude gevangenis is, is dat zo eenmaal gesitueerd. Het is wel dat als er een bewoner aan komt lopen en die kijkt omhoog naar die hoge betonnen muren, dat diegene denkt: jeetje waar kom ik nu terecht? Absoluut niet bewust. Het is de enige toegangsweg naar HTL.”
Unieke samenstelling
Er wordt gepraat over te weinig bedden in opvangcentra, maar bij HTL hebben ze hier geen last van. Dit omdat er maar plek is voor 50 bewoners. Vorig jaar waren het er zelfs 44. Dit is een vrij unieke situatie, doordat de overlast gevende bewoners op een plek bij elkaar zitten. Henk hoopt wel dat het gebrek aan bedden bij andere landen en centra door de spreidingswet beter wordt “Want de stromingen van vluchtelingen is onverminderd hoog”.
Na twee dagen komen ze tot rust.
Henk vertelt dat niet alleen de veilige landen hier zitten maar ook mannen met een gezin, die een keer over de scheef zijn gegaan. Maar ook twee vrouwen die bij HTL zitten waarbij het is misgegaan. Waar is het mis gegaan? “Ja zeg maar waar het mis is gegaan. Ik zeg altijd: elk mens is na geboren een goed mens, maar het heeft ergens een verkeerde afslag genomen. Nou en dan kom je ook nog in HTL terecht.”
“Sommigen zeggen na twee dagen van “Henk, ik vind het prima zo, ik heb mijn lesje wel geleerd. Ik ga die drie maanden uitzitten en dan zie je mij hier nooit weer.” Door middel van de juiste begeleiding zoals Incontrol Training behalen ze mooie resultaten. Tijdens die training leren ze hoe je zelfbeheersing kunt uitoefenen in verschillende situaties. Ze reflecteren ook op wat ze hebben geleerd en bedenken hoe ze deze inzichten in de toekomst kunnen toepassen.
Met een glimlach
Henk stapt elke ochtend met een glimlach in de auto om naar werk te rijden. “Als ik morgens niet met een glimlach in de auto zit, zoek ik ander werk.” Inmiddels is Henk 32 jaar actief bij het COA. Hij vindt dit fysiek geen zwaar werk, maar geestelijk vindt hij het zwaarder. “Maar dat is ook de functie waarin ik zit. Gelukkig heb ik veel ervaring met het COA en AZC’s, anders was het wel zwaar werk geweest.”
Henk is begonnen met werken in 1992. “Toen was je nog niet geboren” verteld hij grappend. Hij was derde kok en heeft zich opgewerkt naar eerste kok, totdat iedereen zelf ging koken. Hij is toen van facilitair medewerker, opvangmedewerker, woonbegeleider, programma begeleider en SMO naar adjunct gegaan. Hij heeft alle functies bij het COA wel bekleed. Zijn functie doet hij nu voor ongeveer anderhalf jaar. “Toen mij dit werd aangeboden dacht ik, laat ik dat eens doen.”
Het is wel belangrijk dat je goed naar jezelf luistert. “Ja, dat leer je vanzelf wel, absoluut” zei hij lachend. “Je moet jezelf ook goed kennen, wil je dit werk goed kunnen uitvoeren.”
Prima bewoner
Zijn contact met de bewoners is heel goed. “Als je je bedenkt dat hier een bewoner komt, die zware incidenten op zijn naam heeft staan.” De bewoners moeten de eerste twee dagen zelf wennen. “Op een gegeven moment zie je toch de mens achter de “vervelende” bewoner. Negen van de tien keer denk ik: nou prima bewoner. Als ze maar even uit een andere setting zijn. Ze worden hier naartoe gebracht en hoeven dan geen haantjesgedrag meer uit te voeren. Je ziet dan ineens een ander mens.” Maar later heeft Henk geen contact meer met de bewoners. “Soms willen we weten hoe het is met een bewoner, maar kijk als we niks horen is het goed hè” zei hij met een trots gezicht. “Vooral hier, dan is het goed.”
