Prinses Laurentien was in Groningen namens de number 5 foundation om hier een dialoog te voeren met de Groningers. Number 5 is een organisatie die een neutrale ruimte wil creëren om zo dwars door conventies heen te kunnen werken aan een rechtvaardige en duurzame samenleving. Ik was er op een stormachtige dag in de kerk van Garmerwolde bij, waar Laurentien de gesprek-leidster was.
U zei dat we hierbinnen kwamen met verwarde haren door de harde wind en dat we weg zouden gaan met een verward hoofd. Gaat u als gespreksleider ook weg met een verward hoofd?
“Heel goed punt, het is niet zo zeer dat ik verward ben. Meestal schrijf ik mee, want je wil eigenlijk daarna pas gaan luisteren en nadenken over “wat heb ik nou eigenlijk gehoord?” Wat er heel vaak misgaat is dat terwijl mensen luisteren, gaan ze ook analyseren “wat kan ik ermee?” Die moet je eigenlijk uit elkaar halen. Dus ik ben niet verward, maar ik ben alleen verward dat ik denk: ik had al die inzichten op een papiertje willen hebben en meestal heb ik dat ook. Alles documenteren, zodat je daarna kunt denken “oh maar die of dat inzicht” want dan kun je patronen herkennen en die signalen eigenlijk waar we het over hadden. “
In de maatschappij is er een grote kloof tussen bijvoorbeeld arm en rijk, stad en platteland. Door deze gesprekken proberen jullie deze mensen samen te brengen om zo tot een oplossingsgericht gesprek te komen, lukt dit?
“Ja kijk, het doel is eigenlijk dialoog. De methode om te komen tot dieper begrip voor elkaar en voor elkaars perspectieven. En ook dieper nieuwsgierig te worden naar het perspectief van een ander. Als je nieuwsgierig wordt naar het perspectief van de ander dan realiseer je je aan de ene kant dat je maar één beeld op de werkelijkheid hebt, dat is zeg maar jouw waarheid. Dus dat je open luistert naar de waarheid van een ander en dan denkt “oh maar wacht eens even, hoe kunnen we er samen een collectieve waarheid van maken en een collectieve werkelijkheid.” Dat is inderdaad waar het over gaat en ik merk dat er heel vaak een verwarring is tussen debat, discussie, gesprek en dialoog. Dialoog is namelijk iets fundamenteel anders, je ontwerpt een gezamenlijk denkproces waarbij iedereen gelijkwaardig is. Want je hebt alle perspectieven nodig om tot een nieuwe collectieve blik op de werkelijkheid te kijken.”
Hoe wordt er dan voor gezorgd dat binnen de neutrale ruimte een dialoog ook echt een dialoog blijft? Want ik kan me voorstellen dat er ook binnen de number 5 foundation weleens meningsverschillen zijn tussen mensen, hoe zorgt u dan dat het niet uitmondt in een discussie?
“Het zit hem in de spelregels. De spelregels zijn dat je heel goed met elkaar bepaalt “wat zijn we aan het doen?” Als je met elkaar inzichten aan het verzamelen bent, hoef je niet met elkaar in discussie te gaan want dan doe je net als vandaag, dan ben je een hele berg met inzichten aan het verzamelen zodat je de volgende keer zegt: “Nou dit waren de grote lijnen van de inzichten, wat kunnen we er uithalen om het op te gaan lossen?” Als je dat door elkaar haalt en verward, als je het hebt over verwarde haren en verwarring, ja dan gaat het mis. Dus dat proces moet je eigenlijk bewaken en je bewaakt de gelijkwaardigheid, zoals vandaag eigenlijk ook. Iedere stem doet ertoe en al is iemand van een hogere functie, dat is allemaal irrelevant, want het gaat om de perspectieven die je brengt.”
Jullie hebben je daarnaast beziggehouden met de kindertoeslagen affaire, wat voor impact heeft jullie werk gehad?
“Die impact dat weet ik nog niet. Ik proef in ieder geval wel dat er behoefte aan steeds groter wordt. Om te horen wie mensen zijn, wie mensen waren voordat ze geslachtofferd zijn, waar ze nu staan en waar ze naar toe willen. Dus de manier waarop je een verhaal opschrijft is heel bepalend voor wat je ziet van die mens. Ik denk dat wij een steeds grotere beweging in gang hebben gezet en aan het zetten zijn. Dat mensen dat gaan omarmen en dat ook gaan accepteren en omarmen als “dat zou weleens een aanpak kunnen zijn die ons verder brengt en zorgt dat we dit gaan oplossen.”
De stichting bestaat nu 6 jaar, wat zijn de parels en de puzzelstukjes waar jullie de afgelopen jaren mee te maken hebben gehad?
“Een parel is digitale inclusie, waar private en publieke partijen eigenlijk op beide eilandjes dingen gingen doen en die zijn toen bij ons gekomen, apart. Dus als dat gebeurt, vaak aparte eilandjes, zeiden we ‘connecting for impact’, laten we nou samen een grotere beweging en grotere missie bedenken. Dat hebben we toen in een inclusief bottenmap proces gedaan, eigenlijk precies wat we hier vandaag hebben gedaan. Je begint vanuit de perspectieven van de mensen om wie het gaat, alle bubbels doorbreken. Dan langzamerhand zijn daar nu hele concrete initiatieven uit voort gekomen die samenwerken, die echt samenwerken. Samenwerken betekent dus ook dat niet 10 spelers precies hetzelfde doen en iedereen pakt een beetje geld uit de ruif. Nee, de een doet dit, de ander doet dat en je maakt eigenlijk treintjes. Dan in een keer gaat het vliegen in wat je samen kunt bereiken en het enige wat mensen moeten doen is een beetje over hun eigen schaduw heen stappen en zeggen “Oh maar jij bent goed in dat en als jij nou dat doet, dan doe ik dat”, want dat kun je alleen als je samen een grotere missie en een plan hebt.”
We zijn in de kerk van Garmerwolde. Een dorpje in Groningen, wat kan de foundation betekenen voor Groningers?
“Weet ik niet, dat moeten de Groningers zelf vragen. Het kan pas ontstaan vanuit een behoefte en een vraag. Alles wat opgelegd is, daarvan klopt eigenlijk het startpunt niet. Het mooie is dat er een man is en die heeft heel veel over dialoog geschreven en die zegt “je kunt een probleem nooit downstream oplossen, als je bij de bron hem niet goed hebt van eigen regie, dan gaat die nooit lukken.” Dus dat is mijn antwoord, ik kan dat niet zeggen zonder dat het eigenlijk is bedacht door de stem van de mensen om wie het gaat.”
Onze mede journalistiek studenten wisten niks af van de number 5 foundation. Jongeren zijn nauwelijks bekend met het bestaan van jullie foundation, op wat voor manier proberen jullie de jeugd te betrekken, en op wat voor manier zouden deze jongeren hun stem kunnen laten horen?
“Grappig dat je dat zegt, mijn achtergrond is ook journalistiek, ik heb die afslag genomen dat ik daar niet actief in ben door gegaan, maar soms voel ik ook wel dat ik nu eigenlijk ook journalistiek werk aan het doen ben. Je wil de waarheid boven tafel en oordeel loos, zorg ook dat je een journalist wordt zonder oordeel, objectief, want dat is nog weleens ver te zoeken ook. Maar ik zou het fantastisch vinden om te kijken wat jullie kunnen, want jongeren en kinderen zijn altijd onderdeel van alles wat we doen. Maar ook de vaardigheid van journalistiek hebben we heel erg nodig om eigenlijk al die verhalen boven tafel te krijgen. Dus mochten jullie geraakt zijn door de kinderopvangtoeslag affaire, kom alsjeblieft met ons praten. Want we hebben mensen nodig die oordeel loos willen leren of luisteren. De impact die je daarmee maakt in de levens van mensen en daarmee ook eigenlijk uiteindelijk voor heel Nederland is gigantisch. We staan nog maar aan het begin maar ik heb alle handjes, alle oordeel loze oren en vaardigheden nodig. Dus mij lijkt dat briljant.”
“Nog één ding, heel interessant. We leven in een tijd waarin iedereen schreeuwt en vertelt. Ik vind het een compliment dat jullie er nog niet veel over hebben gehoord, want het moment dat je als neutrale ruimte je positioneert ben je eigenlijk al niet meer helemaal neutraal en probeer je je eigen belang een beetje naar voren te zetten. Dat is best een ingewikkelde manier om je als organisatie te organiseren, dus je moet het hebben van de impact die je maakt. Maar dat is een hele bewuste keuze, dus we hebben niet een of andere naam, de naam is het huisnummer waar de organisatie zich bevindt. Dat is number 5 in Den Haag, number 90 in Almere en ik hoop ooit een huis, een nummer te hebben als volgende in Groningen.”
