Jim van den BreemenEen naakte man, alles is grijs. De man ligt op een tafel gemaakt van een grijze materie. Het voelt ruw aan, de tinten grijs voegen zich samen tot een massa die niet te onderscheiden is.De naakte man ligt opgekruld, naast hem staat een grijze theepot. Tegen de grijze muur verschijnt de schaduw van een vrouw. Gedrapeerd met kleden in een staat van vergaane glorie. Uit de grauwe theepot schenkt zij in een grijze mok, een bruine drap. De vrouw drinkt het op in één slok, naast de naakte man zet ze ook een mok.De mok stoomt maar wordt langzaam koud, terwijl de naakte man maar daar ligt.
Doodstil.
Het is een visuele vertaling van “Kurt’s shepherd”. Een werk van Shindar Khalil, kunstenaar en werkt graag met een camera maar geeft ook les als docent mediavormgeving.
Zijn eerste werk als kunstenaar was diep persoonlijk en ging over zijn herinneringen na zijn vlucht uit Syrië naar Nederland. Natuurlijk is dat context die ik je nu bied en lees je dat niet direct terug uit het kunstwerk.
Het is juist iets dat Shindar wil wanneer je zijn werk ziet. Verwondering, verwarring en vervolgens kun je zelf bedenken wat het betekent.
Ondanks een openstaande uitnodiging om langs te komen was ik er nog nooit geweest. Een interview was het perfecte excuus.
De studio
Het is April toen ik naar de rand van het centrum van Wageningen afreisde om naar de studio van Shindar te gaan voor onze interviewafspraak. Wanneer ik bij een bushalte uitstap en Google Maps aanzet en een woonwijk begon in te volgen denk ik bij mezelf; “Ik hoop dat ik mij goed voorbereid heb”. Ik loop links de hoek om en zie nu aan de overkant van de straat mijn bestemming. Een magistraal pand wat sprankelt met de bloesembomen in de bloei van lente en de avondzon op zijn gevel, goudoranje en laag op de horizon.
Ik stapte het gebouw binnen en sloot de oude houten krakende deur achter mij. Ik wist het adres én dat ik de trap helemaal naar boven moest nemen. Bijna boven begroette het zachte geluid van klassieke muziek mijn oren. Het gaf mij een kalm gevoel voor toch wel mijn eerste “grote” interview.
Ik volgde de muziek en liep naar de open deur, waar Shindar nog planten water gaf. “Hey Jim! Wat leuk dat je er bent”, de studio; beladen met decor, lampen, planten, een bureau en een hele grote printer. Het ademt creativiteit, we omhelzen elkaar en ik keek nog eens goed rond. Na wat geklets en voorbereiding gingen we zitten voor het gesprek.
Kurt’s shepherd als echo van Koerdistan
Onze eerste focus was het grote doek aan de muur met een afbeelding van “Kurt’s shepherd” erop. Hoewel Shindar geboren is in zijn thuisland Syrië, koestert hij zijn band met de religieuze en culturele staat van Koerdistan en hoe het zijn werk beïnvloedt.
“Mijn werk balanceert tussen droefenis en hoop”, zegt hij kijkend naar het doek. “De droefenis stamt uit mijn vlucht vanuit Koerdistan naar Nederland, de hoop is een mix tussen Westerse invloed en invloeden uit het Midden-Oosten”.
Als het niet was voor zijn vlucht uit Syrië naar Nederland was de kans enigszins reëel geweest dat hij zelf schaapsherder was geworden.
“Die kans was aanwezig, want ik kom wel uit een herdersfamilie. Op je achttiende moet je ook het leger in en dan worden er nog bepaalde dingen aangeleerd, van oké: ‘je kan eventueel iets anders gaan doen’, maar je wordt zo onderdrukt als koerd dat de mogelijkheden niet groot waren.”
“Ja?”
“Ja, wisten ze dat je Koerd was, dan deden ze er alles aan om je niet de mooiste functies of ambities te gunnen.”
“In het werk Kurt’s sheperd komen vooral de grijstonen terug, wat zegt die laag voor jou?”
“De Koerdische gemeenschap is eigenlijk super kleurrijk, alles was vrolijk. Je werd bijna geforceerd vrolijk te zijn, maar niks of niemand is 24/7 vrolijk. Dat probeer ik een beetje te doorbreken eigenlijk.
Die spanning zie je terug in Shindar’s monochromatische/duotoon composities.
“Als je in aanraking komt met mijn werk zal je iets voelen. Hoe dan ook, je ontkomt er zeg maar niet aan”.
Changemakership
Ik nam naar dit interview het woord en het thema van dit magazine “Changemakership” mee. Een woord waar we allemaal onze eigen definitie aan kunnen hangen. “We worden natuurlijk overspoeld met AI”, zegt Shindar opmerkend als ik het thema ter sprake breng.
“Je moet je als maker staande houden in wat er nu allemaal aankomt waaien. Veel makers kampen met het idee van, moet ik nog wel die kant op”.
“Als docent blijf ik er alles aan doen om mijn studenten te motiveren om te maken”,.“AI is niet creatief”, voeg ik toe. “Het kan wel geprogrammeerd worden maar het zit er nooit in”. Er valt een kleine stilte, de piano vult de leegte in.
Spiritueel werk
“Wie is nou jouw changemaker?”, vraag ik.
“Ik denk dat dan voor mij, een beeldend kunstenaar is, ook een docent op de academie en toen kwam die naar mij toe. Ik had geen les van hem trouwens, maar hij had mijn werk een keer gezien.”
“Wat zei hij”, zeg ik geïntrigeerd.
“Hij zei; ‘Jij bent Shindar toch?’, toen zei ik dat klopt.”
De kunstenaar was Pieter van Evert, beeldend kunstenaar en professor kunst bij ArtEZ en Design Academie Eindhoven.
“Wist jij dat jij spiritueel werk maakt?”
Shindar legt uit dat hij tot dat moment van zijn tijd op de academie eigenlijk nog niet had stil gestaan bij wat die maakte.
“Ja jij maakt spirituele werken en ik wil een keer een gesprek met jou aangaan met hoe ik jou werk zie”. Toen zei die plots; “Wil je niet naar de Film academie? Ik heb genoeg contacten.”
Pieter zag iets in Shindar dat hij nog niet in zichzelf had gezien.
“Hij heeft mij toch op een bepaalde manier geïnspireerd, om werk aan te vliegen om bij mensen bewustwording te creëren”.
“Kurt’s Shepherd”, onthult Shindar Khalil’s persoonlijkheid, maar ook de reis erachter: van vluchteling uit Syrië als kind tot docent en kunstenaar. De grijstonen en het gebruik van kleur vormen een metafoor voor zijn eigen balans tussen droefenis en hoop, geworteld in Koerdische traditie én westerse invloeden. Door zijn open houding en doordachte beelden ontstaat bij de kijker verwondering én ruimte voor eigen interpretatie.
Nadat Shindar mij na afloop had afgezet bij bus station Wageningen en ik de bus richting arnhem in stapte. Begon het gesprek van de avond te borrelen bij mij. Zoveel intentie en gedachte in iets stoppen en dan toch hopen dat de kijker zijn eigen verhaal eruit trekt en perse wat Shindar ermee bedoelde, vind ik enorm krachtig.
