Sta stil en verwonder

Componist Merlijn Twaalfhoven pleit voor meer vertraging, verwondering en het leggen van verbinding door middel van de kunstenaarsmindset.

We raken vandaag de dag steeds verder verwijderd van elkaar. We worden overladen met informatie, via sociale en nieuwsmedia. Maar kunnen we hier ook iets mee? Worden we niet alleen maar overprikkeld en verliezen we ons vermogen om ons te verwonderen en een connectie te leggen met elkaar? Merlijn Twaalfhoven zet zich in om de verwonderkunst ofwel de kunstenaarsmindset terug te krijgen. Als componist liep hij vaak tegen de muren van de concertzaal aan en vond hij juist de schoonheid in het samen scheppen. Het liefst ziet hij de scheidslijn tussen de kunstenaar en het publiek verwateren en spoort hij mensen aan te kijken door de ogen van een kunstenaar.

Wat is de kunstenaarsmindset?

“De kunstenaarsmindset is eigenlijk het vermogen om je te laten verwonderen en te kunnen vertragen. Als kind heb je een grote verbeelding en kan je vrij spelen. Dit zouden we als volwassenen ook meer moeten doen. Het is eigenlijk het vermogen om je te verbinden met de wereld. Dat klinkt misschien simpel, maar juist in een tijd waarin er veel versnelling is en we tot in het oneindige informatie kunnen verkrijgen, raken we onthecht. Die informatie kan ons veel vertellen, maar voelen we het ook? Begrijpen we het ook? Informatie alleen is niet genoeg om je te verbinden. Daarnaast lijkt iedereen met belangrijke dingen bezig te zijn. Mensen zijn druk met werk en het leven is zo strak georganiseerd dat je het gevoel krijgt los te zijn geraakt van elkaar. En niet alleen van elkaar, ook van de natuur en van het leven zelf. Je vraagt je af, doe ik er wel toe? Wat is mijn rol? Door gebrek aan verbinding kan je je verloren voelen.”

Hoe kan de kunstenaarsmindset helpen weer te verbinden?

“Door te vertragen en contact te leggen met je omgeving ervaar je verbinding. Vroeger hadden we veel rituelen zongen we samen en deelden we verhalen, er was een gevoel van gemeenschap. Door weer met elkaar te delen en te creëren kom je dichterbij tot elkaar. Als er ruimte is om te mijmeren en we ons laten raken door de schoonheid in de omgeving ontstaat er een verbinding met deze omgeving en krijg je een plek in het grote geheel.”  

Maar hoe doe je dat vandaag de dag? Iedereen zit door de digitalisering best wel in zijn eigen bubbel, als ik iets wil delen denk ik al gauw: wie zit er nu te wachten op mijn verhaal. Hoe doorbreek je nou zoiets?

“Ik denk dat mensen er wel degelijk op je verhaal zitten te wachten. Die persoon zit ook maar in zijn eigen bubbel en is misschien diep van binnen heel éénzaam. Het kan juist heel mooi en fijn zijn om iemand zijn verhaal te horen en je ergens in te herkennen. Dit heb je in een voorstelling ook mensen kunnen zich herkennen en laten raken door een verhaal. Alleen gebeurt dit in een zwarte doos, als je de theaterzaal uitloopt is het weer weg.”

Hoe kan je dit dan vasthouden?

“Door het te doen. Als je actief ergens aan mee doet vergroot je de kans dat het bij je blijft. Er is een mooie uitspraak die wordt toegeschreven aan Confucius;

Vertel het me en ik zal het vergeten. Laat het me zien en ik zal het onthouden. Laat het me ervaren en ik zal het me eigen maken.

Er is dus een verschil tussen het onthouden en het begrijpen, dat zie ik wel echt als een belangrijk uitgangspunt want dan wordt het een ervaring. Daarom gaat het niet alleen over kunst maar is meer een mindset. Het is niet alleen het dragen maar ook het uitdragen, het trainen van je aandacht en het zoeken naar verdieping.

En hoe doe je dat? Moet je je dan bijvoorbeeld aanmelden voor de lokale zangclub?

“Nee, het is wel iets dat je moet integreren in je dagelijks leven en niet iets wat je bijvoorbeeld elke dinsdagavond doet. Het is misschien meer in staat zijn je te verwonderen en inzien dat je veranderbaar bent. Als kind ben je open en speel je met je verbeelding, terwijl er bij volwassenen eerder gevraagd wordt naar wat je verwacht en niet waar je van droomt. We moeten eigenlijk weer terug naar die speelplek en durven stilstaan, waardoor we de schoonheid weer kunnen zien in het alledaagse.”

Je geeft aan dat verbinding met elkaar ook belangrijk is, veel mensen zijn vandaag de dag best wel éénzaam, hoe kom je weer tot contact met elkaar?

“Ga ééns een leuk gesprekje aan met een onbekende. Als je in de rij staat bij de supermarkt of als je in de trein zit. We worden allemaal blij van een leuk gesprek. Of spreek met je vrienden af dat je wanneer je met elkaar afspreekt de telefoon in de tas laat, zo dat je echt aandacht voor elkaar hebt en ook elkaar echt te ziet. Wij mensen oordelen graag maar om een oordeel te vellen heb je afstand nodig. Voor verandering heb je verbinding nodig.”

Hoe kan deze mindset bijdragen aan een positiefs toekomstbeeld?

“Door verbeeldingskracht, door te dromen over de toekomst en de volgende generaties in te beelden. In je verbeelding kan je een verbinding aangaan met de volgende generaties. Vraag anderen naar hun droom over de toekomst en bespreek de verbanden. Zo kan er een collectieve droom ontstaan en kunnen we beginnen aan een nieuw verhaal voor vandaag.”