Misschien zal ik gelabeld worden als hobbyist, maar ik ben gewoon echt een smid

“Ha jongen! Welkom, kom verder.” Met een grijns opent Jens Hanenburg de deur van zijn woning, waar zich in de achtertuin zijn smederij bevindt. ‘Ik heb speciaal voor je bezoek een appeltaart gebakken,’ vertelt hij lachend terwijl hij de ACTIE-sticker van de taartverpakking pulkt. ‘Heb je zin in koffie?’ Aan zijn handen en kleren te zien is Jens de ochtend voor mijn komst al een tijd aan het werk geweest. Zijn ongewassen handen maken zwarte vegen op zijn koffiekopje. Twee bakjes koffie, een stuk appeltaart en een gesprek over koetjes en kalfjes verder wordt het toch echt tijd om dé vraag te stellen: waarom wordt iemand in deze tijd nog smid? In een tijd waarin ‘Massa is Kassa’ een steeds groter begrip wordt en de vraag naar ‘echte ambacht’ steeds minder lijkt te worden, is Jens juist onlangs begonnen met zijn eenmanssmederij. Er zijn steeds minder smeden in Nederland en Jens zwemt stug tegen deze stroming in. Wat motiveert de jonge Friese smid?

“Het begon eigenlijk met mijn interesse in geschiedenis op vroege leeftijd. Dan ging ik met mijn ouders naar musea en zag je al die oude, handgemaakte voorwerpen zoals messen en zwaarden. Zo had je ook van die dorpen die dan het ‘Viking leven’ naspeelden. Daar stond dan iemand te smeden. Dan kwam ik thuis en ging ik dat naspelen. Dus maakte ik houten zwaarden van stokken etc. En dat ging steeds een stapje verder tot ik op mijn veertiende echt begon te smeden.” Jens zag het smeden vooral als hobby en was nog niet actief bezig met van zijn hobby zijn werk te maken. Het omslagpunt hiervan was de opleiding Creatief Vakman in Leeuwarden. Een opleiding waar houtbewerking de basis is, maar leerlingen vrijheid krijgen om te werken met alle soorten materialen en technieken. “In mijn tweede jaar besloot ik om stage te lopen bij Sven de Lang, een metaalsmid in Kampen. Ik vond het daar zo mooi dat ik al snel voor mezelf had besloten dat ik hier mijn werk van wou maken. Want daar zag ik ook dat er daadwerkelijk wel genoeg werk was in dit vakgebied.” Echter blijkt het nog niet allemaal zo makkelijk. Ja, er is genoeg werk, maar het blijft een kleine, specifieke markt. Wanneer ik Jens vraag wat de grootste uitdaging voor hem is als beginnende smid, moet hij even nadenken. Hij bevestigt mij het feit dat het een kleine markt is. “Ik denk dat het lastiger is voor een smid om klanten te vinden dan bijvoorbeeld een meubelmaker. Het is een kleinere wereld, dus je komt er moeilijker tussen.” Maar het belangrijkste volgens Jens is om het te blijven zien als een hobby. Wanneer ik vraag waarom, geeft Jens aan dat het geen business is waar je rijk van wordt. “Maar ik doe het ook vooral voor de vrouwen,” en hij barst in lachen uit. “Blijf je wel wakker?” vraagt hij terwijl hij ongevraagd mij nog een bak koffie inschenkt. Jens maakt zich niet al te druk om de toekomst van zijn vak. “Mensen hebben van een smid altijd het beeld van een houten schuur met een metalen aambeeld midden in de dorpsstraat, dat is niet meer zo. Ik denk dat het zich steeds meer zal ontwikkelen als kunstvorm. Dat interesseert mij ook heel erg en die kant wil ik deels ook op.” Hij attendeert mij op beeldhouwers. Iets wat vroeger gewoon een beroep was, maar tegenwoordig haast alleen maar wordt gezien als kunstvorm.

Jens noemt zichzelf een moderne smid, hij maakt gebruik van moderne technieken en gereedschap zoals bijvoorbeeld een plasmasnijder en een flextool. “Sommige mensen zeggen dan: Je moet het met de ouderwetse technieken doen.” Daar heeft Jens maling aan. “Ik vind dat het vasthouden aan dat soort dingen onzin is. Ook dit vak ontwikkelt zich altijd, als we daadwerkelijk dat altijd zouden doen, zou er nooit vooruitgang zijn.” Even wordt het interview onderbroken door Jens zijn hond die om aandacht komt vragen. “Hup jongen, jo kinne toch sjen dat ik wurdt ynterviewd?” Daarna gaat hij verder: “Ik denk dat ik het sowieso wel anders doe, omdat smeden een vrij traditioneel vak is. Dus mensen willen heel graag vertellen hoe het moet, en volgens hen is er vaak maar één juiste manier. Ik weet ook niet wanneer iemand zichzelf een smid mag noemen. Misschien zal ik gelabeld worden als hobbyist, maar ik ben gewoon een smid en doe gewoon mijn ding. Ik heb niet per se de meest technische, ambachtelijke smidstechnieken, maar wel het creatieve denkvermogen om mijn eigen weg te vinden.”