Bewustzijn is geen escape 

Ik weet het nog als de dag van gisteren, die donderdagavond heb ik mijn wekelijkse balletles. Als tien jarig meisje zit ik in mijn kamer op mijn witte prinsessen bed. Ik zit te wachten totdat ik wegga naar ballet. Mama en papa zijn die dag weggeweest, naar Groningen. “Franka, mogen wij even binnenkomen?” Mijn ouders staan beiden voor mijn slaapkamer. Wanneer ze eenmaal binnen zijn, hadden ze een mededeling: “Mama heeft borstkanker”. Op dat moment doet het mij niks, maar eenmaal achter de barre in de balletzaal barst ik in huilen uit. Nu, twaalf jaar later, kan ik erop terugkijken als een herinnering en heb ik mijn mama nog steeds. Dat heb ik te danken aan haarzelf.  

Diagnose 

Ik zit met mijn moeder aan de eettafel met een kop gember thee. We hebben het over haar borstkanker die ze twaalf jaar geleden heeft gekregen. Onze mopshonden liggen rustig op hun kussen te slapen.  

Kristin, mijn moeder, heeft stadium drie hormonale borstkanker gehad toen zij 38 was. Dit houdt in dat de kanker al uitgezaaid is in de lymfeklieren en groeiend is. Het was ongeveer zo groot als een golfbal. Haar kanker was ook genetisch bepaald, wat inhoudt dat je meer kans hebt om borstkanker te krijgen dan andere mensen. In totaal zijn er vier stadia bij kanker. Stadium 1 betekent dat je er vroeg bij bent en een grote kans hebt op genezing en bij stadium 4 is de kanker vaak te veel uitgezaaid waardoor de kans op overleving erg klein is. Bij het noemen van mijn moeders diagnose van twaalf jaar geleden, valt er een stilte. Haar ogen beginnen vol te lopen met tranen.  

“Ik dacht, ik ga dood. Ik dacht er gelijk aan dat jij op moest groeien zonder moeder. Maar dat liet ik niet gebeuren.” Kristin heeft haar diagnose gelijk geaccepteerd en is zich gaan inlezen over de ziekte.  

In levensbedreigende situaties gaat het reptielenbrein aan staan. Dit zorgt ervoor dat alles wat niet nodig is om te overleven, weggeduwd wordt. Ook versterkt het je eigenschappen. Kristin is van nature uit een vechter, waardoor haar dwang om tegen de kanker te vechten alleen maar sterker werd. 

Ze heeft nieuwsgierigheid gebruikt om zich veel in te lezen over de ziekte zodat ze de goede vragen kon stellen. Kristin raadt mensen aan die zelf ook ziek zijn, zich goed in te lezen over hun ziekte. Dit kan helpen om dingen beter te begrijpen en de goede vragen te stellen.  

Een week na haar diagnose is ze gelijk begonnen met haar zes chemobehandelingen. Deze cocktails worden via het infuus toegediend en zijn net zo oranje als de pen waarmee ik aantekeningen maak. Na haar zes chemo’s heeft ze vijf dagen per week bestralingen gehad. Dit heeft acht weken geduurd wat resulteerde in 36 bestralingen. Toen ze daar eenmaal klaar mee was, kreeg zij haar genetische test waaruit bleek dat ze inderdaad het gen heeft waardoor je nog meer kans hebt op borstkanker. Dit heeft ervoor gezorgd dat ze beide borsten heeft laten weghalen en nieuwe heeft gekregen.  

Ogen geopend 

Net zoals een groot gedeelte van de mensheid zat Kristin nooit stil. “Ik heb altijd op 360 graden gestaan, altijd door. Het klinkt misschien heel crue wat ik nu ga zeggen, maar ik ben dankbaar dat ik borstkanker heb gekregen.” Inmiddels ken ik mijn moeder goed genoeg dat ik hiervan niet schrik en ik haar snap. “De kanker heeft mij gedwongen om stil te zitten en heeft mijn ogen geopend. En toen brak het voor stukje voor stukje af.” Ik vraag haar wat er afbrak. “De behoefte om status te hebben, de behoefte om veel geld te hebben en de behoefte om andere mensen iets te willen bewijzen.”  

Na mijn moeders vierde chemo, begon haar haar uit te vallen. Met mijn nul jaar ervaring als kapper zijn, mocht ik mijn moeders haar knippen. Met een simpele keukenschaar knipte ik het in een korte coupe, wat vervolgens uitkwam op een hanenkam. Dit moment heb ik voor altijd gekoesterd, omdat wij veel plezier hebben gehad op een moment wat ook zwaar was.  

Toch klaagde ze niet over haar kale hoofd. “Ik maakte mijzelf altijd mooi met mooie nepwimpers en make-up. Dat kale hoofdje stond mij wel,” zegt ze lachend. 

Beter worden 

Kristin heeft in de tijd dat ze ziek was veel dingen gedaan om fit te blijven. Ze lette op wat ze at en wat voor producten ze op haar huid smeerde. “Ik ben de dag na mijn eerste chemo gelijk naar de fysiotherapie gegaan. Dit deed ik dan wel in slakkentempo, maar dat heeft mij 100% geholpen.”  

Ook deed ze mee aan alle onderzoeken die te maken hadden met het verzamelen van data voor kankeronderzoek. Ze merkte dat wat er ook gebeurt in je leven, of het nou ziekte of verlies is, ervoor zorgt dat je meer empathie krijgt. “Soms zijn er mensen, data dat jij brengt voor onderzoek, nodig. Je voegt iets toe aan data, want alles verandert continu. Als ik kan helpen bij het verzamelen van data om kennis te vernieuwen dan doe ik dat.”  

Ik vraag haar wat haar er doorheen heeft gesleept. “Ik heb altijd geprobeerd, dat wanneer er iets gaande is, ervan te leren”  

Net zoals haar artrose, die wordt veroorzaakt doordat ze geen oestrogeen meer heeft omdat haar eierstokken zijn weggehaald om eierstokkanker te voorkomen, komt ze sneller in het verouderingsproces dan iemand anders van 50 jaar. Ze heeft echter de negativiteit van artrose omgezet in haar liefde voor piano. Sinds een jaar speelt zij piano waardoor zij haar handen en vingers traint om sterker te worden. Hierdoor ervaart ze minder pijn. “Dus ja, ik heb dit, maar ik weiger me erbij neer te leggen en blijf optimistisch en strijdbaar. Altijd op zoek naar hoe kan ik het zo kan verzachten dat het aangenaam blijft voor mij.”